Ιδιωτικό και δημόσιο

10 Νοεμβρίου, 2006 στις 2:40 πμ · Κατηγορία Blogs and Blogging

Όποιος κρατά ένα μπλογκ (εδώ το ρήμα με την έννοια του «κρατάω ημερολόγιο») ακροβατεί παράξενα μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου. Ακροβατεί μάλιστα και προς τις δύο κατευθύνσεις… Μπορεί να μιλά δημόσια για πράγματα ιδιωτικά ή ιδιωτικά για πράγματα δημόσια. Δηλαδή, ο συγγραφέας του μπορεί να μιλάει για τους έρωτές του και την προσωπική του ζωή κοινοποιώντας τα στον οποιονδήποτε άγνωστο που μπορεί να βρεθεί στη σελίδα του, πολύ συχνά και εντελώς τυχαία, ή να εκφράζει την προσωπική του γνώμη για  ένα βιβλίο, μια ταινία, ένα κοινωνικό ή πολιτικό γεγονός, ένα περιοδικό ή ένα δημόσιο πρόσωπο, όπως θα την εξέφραζε σε μια παρέα φίλων του και ενίοτε παραβιάζοντας κάποιους από τους κανόνες του δημόσιου λόγου. Υπάρχει ένα παράδοξο σε όλο αυτό. Τα ημερολόγια του παλιού καλού καιρού ήταν κάτι που οι συγγραφείς του το κρατούσαν κρυφό, ή φαντασίωναν τη δημοσιοποίησή του σε κάποιο μακρινό μέλλον ή το προόριζαν συνειδητά ή υποσυνείδητα για κάποιον οικείο αναγνώστη. Τα σημερινά ηλεκτρονικά ημερολόγια αναρτώνται άμα τη συγγραφή τους σε ένα χώρο δημόσιο, προσφέρονται σε περισσότερα ή λιγότερα βλέμματα και προκαλούν άμεσες αντιδράσεις. Προφανώς αυτό δεν αφήνει ανεπηρέαστη τη γραφή τους.

Όταν ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μπλογκ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου στην Αργεντινή, με απασχόλησε περισσότερο η πρώτη όψη αυτής της έκθεσης, οι λόγοι που οι άνθρωποι γράφουν πράγματα τόσο προσωπικά τους και τα μοιράζονται με τόση ευκολία με αγνώστους. Αυτό υπήρξε τότε και η αφορμή για μια έντονη συζήτηση με τον Αθήναιο, ο οποίος μάλιστα σε σχόλιο πρόσφατου ποστ του τη χαρακτήρισε τρικούβερτο καβγά. Για μένα δεν ήταν έτσι, ίσως γιατί ο προβληματισμός μου δεν εμπεριείχε κάποια αξιολογική κρίση, τουλάχιστον όχι γενικά. Προσπαθούσα απλώς να του αποσπάσω μια απάντηση σε μια απλή ερώτηση και μάλιστα με αφορμή κάποια από τα πιο ενδιαφέροντα κείμενα αυτού του είδους: Γιατί άνθρωποι έξυπνοι, πολύ συχνά καλλιεργημένοι, κατά πάσα πιθανότητα κοινωνικοί, νιώθουν την ανάγκη να εκθέσουν τα προσωπικά τους σε ένα κοινό αγνώστων; Και γιατί αυτοί οι άγνωστοι νιώθουν την ανάγκη ή την επιθυμία να τα διαβάσουν; Δεν έχω κάτι ενάντια στην έκθεση, ίσα ίσα το αντίθετο, μου φαίνεται όμως πως είναι μια χειρονομία της οποίας το βάρος αλλά και το κόστος θα πρέπει να είναι έτοιμος να αναλάβει ο εκτιθέμενος. Πιστεύω ακόμη πως υπάρχει μια διάκριση ανάμεσα στο προσωπικό και το ιδιωτικό, ανάμεσα σ’ αυτόν που με αναγκάζει να σκύψω για να δω από την κλειδαρότρυπα την ιδιωτική του ζωή κι αυτόν που με υλικό ακριβώς αυτή τη ζωή καταφέρνει να με γοητεύσει, να με κάνει να γελάσω ή να συγκινηθώ, κάτι που πετυχαίνει συχνά ο φίλος μου ο Αθήναιος αλλά και κάμποσοι άλλοι.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διάφορα γεγονότα, προσωπικά ή μη, με έκαναν να σκεφτώ περισσότερο τη δεύτερη μορφή της έκθεσης. Τι γίνεται όταν εγώ γράφω ότι μια μετάφραση μου φαίνεται κακή και ο μεταφραστής που το διαβάζει μου απαντά ζητώντας μου το λόγο, εν προκειμένω ευγενικά, για την υπερβολικά αρνητική μου κρίση; Τι γίνεται όταν κάποιος σατιρίζει ένα δημόσιο πρόσωπο; Όταν κάποιος χλευάζει έναν εκδότη; Ποιες θα είναι οι συνέπειες αν εγώ γράψω αύριο ότι το καινούργιο βιβλίο του τάδε συγγραφέα είναι μάπα; Θα μπορεί να μου κάνει μήνυση; Θα με καλέσει σε απολογία; Θα έχει αυτό συνέπειες στη δουλειά μου;

Τα μπλογκ γίνονται μόδα και εμένα οι μόδες με τρομάζουν λίγο. Διάφοροι ασχολούνται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με αυτά. Θετικά κι αρνητικά. Όμως έχω την εντύπωση πως επικρατεί μια σύγχυση. Τα μπλογκ δεν είναι δημοσιογραφία, ακόμη κι όταν κάποια κείμενα έχουν τη μορφή άρθρων ή σχολίων ή κριτικών που θα μπορούσες να δεις σε οποιοδήποτε έντυπο. Γιατί η δημοσιογραφία δεν είναι ένας άνθρωπος που γράφει τη γνώμη του, είναι ένας θεσμός με πολλή συγκεκριμένη λειτουργία σε μια κοινωνία. Δεν είναι η ασυδοσία αυτό που κυρίως διαφοροποιεί τον μπλόγκερ από το δημοσιογράφο, πέρα από πολλά άλλα, είναι και το γεγονός ότι είναι πολύ πιο ανυπεράσπιστος, ότι δεν απολαμβάνει την προστασία και το κύρος του θεσμού.

Αυτές τις μέρες σκέφτομαι πως ίσως θα ήταν καλύτερα να εκπληρώσω την πρόβλεψη του φίλου μου του Αθήναιου και να αρχίσω να γράφω στο μπλογκ αποκλειστικά και μόνο τα προσωπικά μου, δεν με ενδιαφέρει όμως, και σ’ αυτή την περίπτωση θα προτιμήσω να το κλείσω. Όμως ας μην τρελαινόμαστε κιόλας… Έχω μερικές δεκάδες γνωστών και φίλων στους οποίους με μεγάλη άνεση μπορώ να πω ότι ο Χ. είναι μαλάκας και σούργελο ή να του ασκήσω την πιο ανελέητη αρνητική κριτική. Αυτό δεν έχει και πολύ μεγάλη διαφορά με το να το γράψω εδώ, αν και η αντίληψή μου για την κοσμιότητα δεν θα μου επέτρεπε να πω ότι κάποιος είναι μαλάκας ή σούργελο, ενώ θα μου επέτρεπε να κρίνω τη δουλειά του ή τη δημόσια παρουσία του. Αυτό είναι όλο κι όλο, όπως αν το έλεγα σε ένα καφενείο, θα μπορούσε να με ακούσει και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει μαζί μου σιωπηλά η παρέα στο διπλανό τραπέζι.

Και στο τέλος τέλος οι μπλόγκερ δεν είναι συλλήβδην ούτε φρέσκιες, πρωτότυπες, αυθεντικές φωνές, ούτε πικρόχολοι αποτυχημένοι ούτε φθονεροί wannabe, είναι κανονικοί άνθρωποι όλων των ειδών και των ποιοτήτων, κάποιοι γράφουν καλά και κάποιοι κακά, κάποιοι εύστοχα και κάποιοι άστοχα, κάποιοι κόσμια και κάποιοι χυδαία. Καλό είναι να διατηρήσουν την ελευθερία της γνώμης τους, χωρίς εξωτερικές ή εσωτερικές ρυθμίσεις (πλην αυτών που ο καθένας επιβάλλει στον εαυτό του αφού και την όποια επιτυχία τους την αντλούν ο καθένας από τις προσωπικές του ιδιότητες, είτε θετικές είναι αυτές είτε αρνητικές). Αυτά προς το παρόν, γιατί τελευταία συμβαίνουν πράγματα που με κάνουν να μην ξέρω αν πρέπει να τρομάξω ή να γελάσω…

Μόνιμος σύνδεσμος